Ordu, Türkiye'nin Karadeniz sahilinde yer alan tarihi ve doğal güzellikleriyle ünlü bir ilimizdir. Bu şehir, zaman içinde birçok değişim ve gelişim yaşamış, isimleri ve yapılarıyla evrilmeye devam etmiştir. Ordu'nun eski adı olan "Nefs-i Bucak" ve bu adın kullanıldığı dönemdeki önemli mahalleleri, tarih içerisindeki ilginç bir dönemi yansıtmaktadır.
Nefs-i Bucak: Ordu'nun Geçmişteki İsmi
Ordu'nun günümüzdeki adıyla ilk karşılaştığımızda, tarihsel bir yolculuğa çıkmış gibi hissedebiliriz. İlginçtir ki, Ordu'nun eski adı "Nefs-i Bucak" olarak bilinir. Bu adın ne anlama geldiği ve nasıl bir hikayenin ardında yattığı merak konusudur. "Nefs-i Bucak" terimi, Türkçe'deki zenginlikleri yansıtan bir örnek olarak karşımıza çıkar.
Ordu: İsim Değişikliklerinin Ardındaki Hikayeler
Ordu'nun adının "Nefs-i Bucak"tan "Ordu"ya dönüşümü, sadece bir isim değişikliği değil, aynı zamanda şehrin tarihindeki önemli bir dönemin yansımasıdır. Ordu'nun geçmişteki isimleri, tarih boyunca yaşadığı değişimleri ve bu değişimlerin ardındaki hikayeleri anlatan birer pusula gibidir. Bugün Ordu, tarihi ve doğal güzellikleriyle ziyaretçilerine kapılarını açmaya devam etmektedir.
Ordu İsmi ve Anlamı
Ordu'nun ismi, bu coğrafyanın tarih boyunca nasıl anıldığına dair ipuçları sunar. Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon'u fethetmek için geçtiği yöre olan Ordu'nun adı, onun ordusu ile ilgili bir anlam taşımaz. Ordu ismi, tarihsel metinlerde "şehir," "saray," "başşehir," ve "sahil şehri" gibi anlamlarda kullanılmıştır. Yusuf Has Hacib'in "Kutadgu Bilig" adlı eserinde de bu anlamı görmekteyiz.
Ordu'nun İlk İzleri: M.Ö. VII. Yüzyıl ve Öncesi
Ordu ili topraklarının tarihçesi oldukça eski zamanlara dayanıyor. M.Ö. VII. yüzyıla kadar uzanan izler, bu coğrafyanın insanlar için ne kadar cazip olduğunu gösteriyor. İl merkezinin yakınında bulunan Kirazlimanı Mezarlığı yanındaki Bozukkale (Kotyora), bu bölgedeki bilinen ilk yerleşim yeri olarak kaydedilmiştir. M.Ö. IV. yüzyılda İran'dan dönen Yunanlı komutan Ksenophon, bu bölgede yerleşik bir kavimle karşılaştıklarını ve burada 45 gün kaldıklarını belirtir.
Bu dönemde Ordu topraklarında Kimmerler, Miletliler, Persler, Makedonyalı İskender ve komutanları gibi farklı uygarlıklar hakimiyet kurmuştur. M.Ö. II. yüzyılda Pontus Kralı I. Farnak döneminde Kotyora boşaltılmış ve halkı Giresun'a taşınmıştır. Ordu'nun bu dönemdeki karmaşık tarihini anlamak, bu coğrafyanın zenginliğini kavramamız açısından önemlidir.
Pontus Devleti ve Roma İmparatorluğu Dönemi
Ordu toprakları, M.Ö. 675'ten itibaren Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi'nin egemenlik mücadelelerine sahne olmuştur. Pontus Devleti, yaklaşık 3,5 asır boyunca bu bölgede hüküm sürmüştür. Roma İmparatorluğu, Pontus Devleti'ni ortadan kaldırarak hakimiyeti ele geçirmiştir. Bu dönemde Ordu topraklarında pek çok önemli olay yaşanmış ve tarih derin izler bırakmıştır.
Ordu'nun Eski Köyleri ve Yerleşim Alanları
Ordu topraklarında bilinen ilk yerleşim yerlerinin tarihini incelediğimizde, çeşitli dönemlerde kurulan köylerin ve yerleşim alanlarının Ordu'nun tarih sahnesindeki rollerini görebiliriz. Örneğin, Fatsa merkezinde bulunan tarihi Cıngırt Arkeolojik Yerleşmesi, Pont Polemenyum krallarının cariyelerinin mesire yeri olarak kaydedilmiştir.
Argonot Efsanesi'nin geçtiği ünlü Yason Burnu da Ordu topraklarındaki tarihî bir yerleşim alanıdır. Kurul Kaya Yerleşkesi'nin tarihçesi 2.000 yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Gölköy Kalesi, Pers Kralı Dara (Daryüs) tarafından M.Ö. V. yüzyılda inşa edilmiştir. Bu gibi tarihi yerleşim alanları, Ordu topraklarının zengin tarihini anlamak açısından büyük önem taşır.
Türklerin Ordu'ya Gelişi ve Yerleşmeleri
Türklerin Ordu'ya gelişi ve bu topraklarda yerleşmeye başlaması da bu coğrafyanın tarihinde önemli bir kilometre taşıdır. Ordu topraklarına ilk giriş noktası Aybastı Perşembe Yaylası'dır. 1105 yılında Danişmendoğlu Beyi Emir Danişmend Gazi komutasındaki Türk ordusu ile Trabzon Devleti'nin büyük gücü arasında şiddetli bir savaş yaşanmıştır. Bu mücadele, Türklerin bu topraklara olan ilk etkisini gösterir.
Ordu topraklarındaki ilk Türk yerleşimleri, Hacı Emir Beyliği tarafından kurulmuştur. Bu beylik, 14. yüzyılın sonlarında Ordu'yu fethetmiş ve bu topraklarda Türk varlığını sağlamlaştırmıştır. Ordu'nun tarihine dair bu dönemlerdeki yaşanan olaylar, bu coğrafyanın kültürel ve siyasi evrimini anlamamız açısından büyük önem taşır.
Ordu'nun Derin ve Renkli Tarih Yolculuğu
Ordu'nun tarihçesini inceledikçe, bu coğrafyanın ne kadar zengin ve çeşitli bir geçmişe sahip olduğunu görmekteyiz. M.Ö. VII. yüzyıla kadar uzanan izlerden, Türklerin bu topraklara gelişine ve Ordu'nun tarih boyunca çeşitli uygarlıkların etkisi altında olduğuna kadar pek çok ayrıntıyı keşfettik. Ordu'nun tarih sahnesindeki yerini anlamak, bu coğrafyanın geçmişini ve kültürel kimliğini daha iyi kavramamızı sağlar.