Kamuoyunda emlak danışmanları arasında sıkça tartışılan ve şikâyet edilen konulardan biri de korsan tabir edilen emlakçılar.
Korsan olduğu söylenen işletmeler var mı, yok mu?
Bu soruya mevcut veriler ışığında cevap verebiliriz.
Bir emlak işletmesinin yasal olarak faaliyet gösterdiğini nasıl öğrenebilirsiniz?
Ticaret Bakanlığı TTBS sistemi üzerinden emlak işletmesinin adını veya taşınmaz yetki belgesi numarasını sorgulamanız ve işletmenin varlığını doğrulamanız yeterli olacaktır. Eğer sistemde varlığı görünmüyorsa bu işletmeler ile yapacağınız işlemler ve sözleşmeler hukuksuz olacaktır.
Ne aldığınızı veya ne sattığınızı bilmek istiyorsanız yasal olarak faaliyet yürüten emlak işletmeleri ile çalışmanızı tavsiye edebilirim.
**
Sayım var diye başladık ve saymaya devam ediyoruz.
İnternette bulunan açık verilerden ve bazı kurumlardan elde ettiğim resmi olmayan bilgiler ışığında aşağıdaki sayısal sonuçlara ulaştım.
Ticaret Bakanlığı
Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmelik kapsamında faaliyet gösterecek bütün emlak işletmeleri Ticaret Bakanlığı Taşınmaz Ticareti Bilgi Sistemi üzerinden kayıt olup taşınmaz ticareti yetki belgesi almak zorunda. Bu belge emlak işletmeleri için olmazsa olmazdır. Eğer belgeniz yoksa faaliyet gösteremezsiniz.
Ticaret Bakanlığı kamuoyuna açık olan TBS verilerine baktığımızda; ilimizde aktif olarak faaliyet gösteren 757 adet emlak işletmesi mevcut. (Ulaşım: 13.12.2023)
Taşınmaz ticareti yetki belgesi iptal edildiği halde ilan vermeye devam eden 6 emlak işletmesi bu sayıya dâhil değildir.
Bu rakam içinde görünen ancak iş yerini kapatmış fakat TTBS kaydını kapatmayı ihmal etmiş işletmelerin bulunduğunu söyleyebilirim. Çünkü yakın çevremde iş yerini kapatmış ancak TTBS sisteminde kaydı halen açık görünen üç tane emlak işletmesi mevcut.
İlan siteleri
Başkalarına ait taşınmazların satışına yönelik ilanlara elektronik ortam sağlayan gerçek veya tüzel kişilere ait ve en fazla taşınmaz ilan sayısına sahip ilan sitelerinde yaptığım araştırmalar sonucu; ilimizde faaliyet gösteren ve ilan verdiğini tespit edebildiğim emlak işletmesi sayısı yaklaşık 556 adet. Bu çalışma sonucu ilan veren işletmelerden 133 tanesinin TTBS kaydına ulaşamadım. Bu vesile ile taşınmaz yetki belgesi olmayan işletmelerin varlığını öğreniyoruz.
TTBS sistemi içinde taşımaz yetki belgesini tespit edemediğim (TTBS kayıt ismi ile ilan sitesinde beyan edilen işletme ismi farklı olabilir.) bazı işletmelerin belediye iş yeri açma ruhsatı bulunsa dahi taşınmaz yetki belgesi almadan yasal olarak faaliyet yürütmesi Yönetmelik kapsamında mümkün değildir. Ancak tespit ettiğim 133 emlak işletmesinin bazılarının belediye iş yeri açma ruhsatının bulunduğunu düşünüyorum.
İlan sitelerinde yaptığım araştırmalar sonucu emlak işletmelerinde faaliyet gösteren ve ilan sitelerinde beyan edilen emlak danışmanı sayısını da yaklaşık 1.657 kişi olarak tespit ettik.
Bu danışmanların TTBS ve SGK sistemine kayıtlı olup olmadığı ile MYK seviye 4/5 belgesi olup olmadığı konusunda bir veriye ulaşamadım.
Sosyal medya
Samanlıkta kaybolan bir iğneyi aramak ne kadar zorsa burasıda aynı.
Eskişehir Emlak Komisyoncuları Odası
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında bir veriye ulaşamadım.
Ticaret Odası
Ticaret Odası kayıtlarına göre taşınmaz işiyle iştigal eden inşaat şirketleri, konut kooperatifleri ile şirket ismi tanımlamasında emlak, gayrimenkul ismi geçen gerçek ve tüzel kişilerin aynı kategoride sınıflandırılması nedeniyle emlak işletmesi sayısına ulaşmak mümkün olmadı.
Belediyeler
Resmi olmayan ve sözlü olarak aldığım bilgiler ışında; Odunpazarı ilçesinde 290 adet, Tepebaşı ilçesinde 345 adet olmak üzere toplam 635 emlak işletmesine iş yeri açma ruhsatı verilmiş. (Ulaşım: 15.11.2023)
Belediyeler kapsamında aktif olarak faaliyet gösteren 635 adet emlak işletmesi görünüyorken, TTBS sisteminde aktif görünen 757 adet işletmenin varlığı bana kapanan işletmelerin TTBS sisteminde bulunan kayıtlarını kapatmadıkları şüphesini oluşturmaktadır. Çünkü bildiğim bazı işletmeler kapandığı halde TTBS sisteminde halen aktif olduklarını görüyorum. 757-635=122 adet işletme kapanmış olabilir mi?
Vergi Dairesi ve SGK
Emlak işletmesi açılabilmesi şartlarının en önemlisi vergi/SGK kaydının olmasıdır. Bu kurumlarda da kayıtlı gerçek ve tüzel kişilerin faaliyet konularında emlak, gayrimenkul isimlerinin olması nedeniyle gerçek emlak işletmesi sayısına ulaşmanın zorluğu karşıma çıkacağını düşündüğümden araştırma yapmadım.
Sonuç
· Belediye iş yeri açma ruhsatı verilen işletme sayısı: 635
· Ticaret Bakanlığı taşınmaz yetki belgesi verilen işletme sayısı: 757
· İlan sitelerine ilan veren ve TTBS kaydı bulunan işletme sayısı: 423
· İlan sitelerine ilan veren ve TTBS kaydı bulunmayan işletme sayısı: 133
· TTBS kaydı iptal edildiği halde ilan vermeye devam eden işletme sayısı: 6
İş yeri faaliyetine son veren işletme sahibi; vergi, SGK, TTBS, belediye, esnaf veya ticaret odası, muhasebe gibi kurumlarda görünen kayıtlarını da kapatmak zorunda. Kapatmayı ihmal ettiğinde kurumlar arası sayısal verilerin birbirini tutmamasına neden olmaktadır. Bu nedenle birçok kurum ile ilişkili şekilde kurulan ve faaliyet gösteren emlak işletmesi sayısını kesin olarak tespit edebilmek mümkün olmadı.
Kesin sayının tespit edilebilmesi için, emlak işletmelerinin beyan ettikleri adreslerde olup olmadıkları ile belgelerinin tamam olup olmadıkları hususunda tek tek sayım ve denetim yapılması gerekir.
Çalışmalarım sonucu kesin bir sayıya ulaşamadım ama kayıt dışı faaliyet gösteren emlak işletmelerinin varlığını öğrenmiş olduk.